Είναι τέτοια η δύναμη της λέξης «χάρισμα» που οι ξένοι αποφάσισαν να την αφήσουν αναλλοίωτη. Charisma λένε οι Άγγλοι, charisma και οι Γερμανοί. Carisma το ονομάζουν οι Ισπανοί, το ίδιο οι Ιταλοί, charisme οι Γάλλοι. Οι Φινλανδοί, οι Νορβηγοί, οι Σουηδοί και για να σταματήσω να απαριθμώ, όλοι οι λαοί του πλανήτη με λατινικό αλφάβητο (και όχι μόνο), δεν… κοίταξαν ποτέ να αλλάξουν μια τέτοια λέξη. Ίσως γιατί μια αλλαγή της λέξης αυτής θα οδηγούσε στην καθολική αλλοίωση της έννοιας της.
Ποια είναι όμως η αντίληψή μας για το χάρισμα; Τείνουμε να πιστεύουμε πως κάποιοι άνθρωποι γεννήθηκαν με «χάρισμα». Θεωρούμε πως προσωπικότητες όπως ο Στιβ Τζομπς, ο Μάριν Λούθερ Κινγκ, η Όπρα Γουίνφρι και τόσοι άλλοι παγκοσμίως αποδεκτοί ως χαρισματικοί άνθρωποι, είχαν το στοιχείο αυτό στον χαρακτήρα τους από παιδιά. Λάθος.
Το χάρισμα είναι έμφυτο ή καλλιεργείται;
Το «χάρισμα» δεν είναι κάτι έμφυτο. Τουλάχιστον όχι στη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που το διαθέτουν και συνήθως θαυμάζουμε. Είναι το αποτέλεσμα συμπεριφορών τις οποίες μαθαίνουμε, όπως αναφέρεται στο “The Charisma Myth”, που μόλις τελείωσα να διαβάζω. Μερικοί έχουν την τύχη να ζουν από μικρή ηλικία σε ένα περιβάλλον που επιτρέπει την εξέλιξή τους σε χαρισματικούς ομιλητές, ηγέτες, λειτουργούς (ελπίζω το μυαλό σας να μην πήγε σε Έλληνες πολιτικούς και… τζάκια).
Οι περισσότεροι όμως εξ αυτών χρειάζονται περισσότερη καλλιέργεια ώστε να ανθίσει το χάρισμα που διαθέτουν, όποιο κι αν είναι αυτό. Αν έχετε διαβάσει τη βιογραφία του Στιβ Τζομπς ή έστω έχετε δει κάποια από τις ταινίες που τον παρουσιάζουν σε νεαρή ηλικία, τότε καταλαβαίνετε για ποια κατηγορία μιλάμε. Αν όχι, κοιτάζοντας το κινητό σας σκεφτείτε πως μεγάλο μέρος της τεχνολογίας που απολαμβάνουμε σήμερα οφείλεται στον χαρισματικό αυτόν άντρα. Στον ίδιο άντρα που όταν άρχισε να παρουσιάζει το όραμά του και τις δημιουργίες του, στεκόταν κάπως… περίεργα απέναντι στο κοινό, το οποίο δεν ήταν εύκολο να πείσει. Σε αυτόν που παραδέχτηκε αργότερα πως είχε πρόβλημα με τις διαπροσωπικές σχέσεις του και ευθυνόταν ο ίδιος. Ήταν όμως κάτι που δούλεψε, όπως ανέφεραν όσοι τον έζησαν και είδαν την εξέλιξή του σε έναν τόσο χαρισματικό ομιλητή που μπορούσε να σε κερδίσει μόνο με το βλέμμα του.
Το «χάρισμα» είναι κάτι που μπορεί να μας κάνει να ξεχωρίσουμε στον τομέα που θέλουμε. Σε επαγγελματικό επίπεδο, στις επιστήμες, σε κάποια διαπραγμάτευση, στη δημιουργία σχέσεων, προσωπικών και μη. Η απόκτηση «χαρίσματος» είναι μια συνεχής προσπάθεια. Χρονοβόρα, επίπονη σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά που αξίζει τον κόπο.
Προσπάθησα να συγκεντρώσω κάποια κοινά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους χαρισματικούς ανθρώπους οι οποίοι:
1. Χρησιμοποιούν λέξεις με τις οποίες οι άνθρωποι μπορούν να συσχετιστούν.
Η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι μεγάλοι ηγέτες είναι αυτή που τους κάνει μεγάλους. Η ρητορική τους. Περιλαμβάνει συνήθως λέξεις που αγγίζουν συναισθηματικά τον ακροατή, όπως Αγάπη, Μίσος, Ελπίδα, Ευτυχία. Μιλάνε για το μέλλον και σε ταξιδεύουν μέσα από ένα σύνολο συναισθημάτων.
2. Εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
Με αυθορημητισμό και γνησιότητα εκφράζουν τα συναισθήματά τους με αποτέλεσμα να εισχωρούν στον ψυχικό κόσμο των ακροατών τους και να μεταβάλουν τα συναισθήματα αυτών. Με τον τρόπο αυτό έρχονται πιο κοντά με τον ακροατή τους, τον καθηλώνουν, τον μεταφέρουν στη δική τους θέση. Τότε είναι που τον έχουν κερδίσει.
3. Μιμούνται τον συνομιλητή τους.
Είναι ένα περίεργο χαρακτηριστικό, αλλά πολλά τα παραδείγματα. Σηκώνοντας έναν νοητό καθρέφτη απέναντι στον συνομιλητή τους, οι χαρισματικοί άνθρωποι δημιουργούν την αίσθηση της οικιότητας και ως αποτέλεσμα αποκτούν πλεονέκτημα στη διάρκεια μιας διαπραγμάτευσης. Όταν δύο άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι χρησιμοποιούν τις ίδιες κινήσεις, την ίδια γλώσσα του σώματος, προκαλείται μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ανάμεσά τους και μπαίνουν οι βάσεις για μια θετική σχέση. Έτσι, περισσότερες πληροφορίες διακινούνται μεταξύ των ομιλητών και αμφότεροι έχουν την αίσθηση ότι μια συνεργασία θα είναι κερδοφόρα και για τις δύο πλευρές.